Het overhemd is al ruim 6000 jaar oud. Het heeft er niet altijd uitgezien zoals we het tegenwoordig kennen. Het was lange tijd een lap die als een soort poncho over het hoofd werd aan getrokken. De lange lappen aan de voor- en achterkant konden in de broek gestopt worden en deden dus dubbeldienst als een soort onderbroek.
Het overhemd was in eerste instantie vooral functioneel. Een bescherming tegen de brandende zon, of juist een extra laag tegen de kou. Het was ook functioneel als tussenlaag. De bovenkleding was vaak lastig te reinigen. Terwijl het linnen of katoenen shirt relatief eenvoudig schoon te krijgen was met de middelen van toen.
De overhemden van echt vroeger waren dus redelijk eenvoudig, en het was een lange weg naar het overhemd zoals we dat nu kennen. De kraag, de manchetten, het schouder stuk, de kortere panden, de voorsluiting met knoopjes. Het zijn allemaal ontwikkelingen geweest. In het bijzonder Italië en Engeland hebben rijke tradities als het op het maken van overhemden aan komt.
Maar hoe wordt het hedendaagse overhemd gemaakt? En welke weg legt het af totdat het in de winkel ligt?
- Soorten materiaal
- Waar bestaat een overhemd uit?
- Welke maten moet je nemen?
- Het maken van een overhemd
Katoen
De eerste stap in het proces van het maken van een overhemd is dan ook de grondstof, waar alles mee begint. Het katoen. Het meest gangbare is een katoenen overhemd. En dat is logisch, want katoen voelt fijn op de huid, absorbeert vocht, hebben een hoog draag comfort en kunnen jaren mee gaan mits ze goed onderhouden worden.
Katoen komt in vele soorten en maten. De lengte van de vezel is een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van de uiteindelijke stof. Voor de productie van katoen is een warm klimaat noodzakelijk. China is de grootste producent, gevolgd door de Verenigde Staten, India en Griekenland. Maar voor overhemden van de hoogste kwaliteit komt het katoen doorgaans uit Egypte, Barbados en de Verenigde Staten.
Linnen
Naast katoen is ook linnen een populaire stof voor het maken van overhemden. Het droogt iets minder makkelijk, maar ademt nog beter dan katoen en heeft ook een nog groter absorberend vermogen. Linnen wordt gemaakt van vlas. Wat heel goed groeit in het noorden van Frankrijk, België en zelfs in Nederland.
De linnen vezel zit aan de binnenkant van de vlasstengel. Als dat is verwijdert begin het hele proces van verwerken. Dat proces bestaat uit kammen, persen, bleken en spinnen.
Linnen is een sterke stof maar de draden zijn wat grover en onregelmatiger dan de katoenen draden. Dat geeft de overhemden die vervaardigd zijn van linnen, een mooie rustieke zomer look.
Linnen staat er om bekend te mogen kreuken, maar wist je dat goed afgewerkt linnen juist redelijk kreukbestendig is? En het voelt redelijk zacht aan!
Spinnen, spoelen en weven
Nu dat de grondstof geoogst is, kan er begonnen worden met spinnen. De vezels worden hierbij gesorteerd op lengte, vervuiling en resistentie. Bij katoen worden twee getallen gebruikt om aan te geven met wat voor draad je te maken hebt. Het eerste cijfer is hoe fijn het draad is. Hoe hoger het nummer, hoe fijner de draad en hoe beter de kwaliteit. Het tweede getal staat voor hoeveel vezels er in elkaar gedraaid zijn. Dit wordt ´ply´ genoemd. De meeste shirts bestaan uit 1 of 2 ply. Maar 3 ply kan ook. Hoe hoger de ply, hoe beter de kwaliteit en hoe slijtvaster het shirt.
Het Chinese katoen (wat dus doorgaans niet voor hoge kwaliteit overhemden gebruikt wordt) ´scoort´ meestal 60/1. De fijnheid van de draad is 60, met 1 ply. Dat lijkt hoog, maar dat is het niet. Het meest fijne katoen is 330/3. Een fijnheid van 330 en 3 ply. Voor overhemden van hoge kwaliteit zal je doorgaans two ply stoffen vinden.
Na het spinnen gaan de draden op spoelen waarin ze egaal gekleurd worden. De draden krijgen hierdoor een mooie diepe kleur en gaan enigszins glanzen. Er kan ook voor gekozen worden om eerst te weven, en dan pas te kleuren, dit gebeurt vaak voor gedrukte stoffen (met een motief).
Na het spoelen worden de draden geweven tot doeken. Dit gebeurt machinaal. Er zijn verschillende soorten wevingen. Elk met unieke eigenschappen.
Het hemd in elkaar zetten
Je denkt er bijna niet bij na. Een overhemd is zo gewoon gewoon geworden dat het eenvoudig is om te vergeten dat het in elkaar zetten van het overhemd nog een flinke klus is. Een overhemd bestaat uit verschillende stukken:
- De kraag
- De yoke (het schouderstuk)
- De mouwen
- Het rugpand
- De voorpanden
- De knopenlijst
- De gusset (zadel). Dit is dat driehoekige stukje aan de zijkant.
- De manchetten
- Het mouwhuis
- Knopen en labels
De mooiste knopen zijn van parelmoer omdat die een beetje glanzen. Hoe weet je of je een parelmoeren knoop te pakken hebt? Leg de rug van je hand er tegen aan. Met een parelmoeren knoop voelt de knoop koud. Met een knoop van plastic voelt je hand warm.
Bij het werkelijk in elkaar zetten van een overhemd gaan de verschillend tussen vakmanschap en fabriekswerk echt opvallen. Het binnenwerk moet stevig zijn, dan blijft de kraag de hele dag (ook zonder das) mooi. Als een kraag is opgeplakt blijft die soepeler, maar is deze ook lastiger te strijken, maar hoe wordt een overhemd nou echt in elkaar gezet?
Keuzes, keuzes, keuzes
Als jij een overhemd koopt, heb je heel wat keuzes te maken, wellicht onbewust. Wat voor kraag wil je? Hoe moeten de manchetten eruit zien?
Die vragen stelt de overhemd maker/ ontwerper ook.
Kraag
Voor de kraag geldt dat hoe verder de kraag is weg gesneden, hoe formeler het overhemd eruit ziet. En lange kraag punten maken het gezicht ook langer. En zo zijn er nog veel meer optische illusies die men met de kraag kan creëren.
Manchetten
Een dubbel manchet, een enkel manchet. Een afgeronde, of juist een gehoekte. En zet je ze vast met manchetknopen, of ´gewone´ knoopjes op de mouw? Er zijn ook voor de manchetten heel wat vragen die de maker van het overhemd zich moet stellen. Voor welke gelegenheid het overhemd gedragen wordt, speelt daarbij een rol. Sportieve overhemden, hebben vrijwel nooit een dubbel manchet. Voor onder een pak of bij formele gelegenheden kan het wel (en is het soms zelfs de dresscode).
Borstzakje
Het borstzakje is pas veel later in de overhemd geschiedenis ontstaan. Iedereen droeg immers altijd een gilet en/of een jasje, waar eigendommen in opgeborgen konden worden. Pas toen mensen ook alleen het overhemd gingen dragen, zonder iets eroverheen ontstond de noodzaak voor het borstzakje. Hoewel het dus praktisch is, heeft het historisch gezien dus niet zo veel met een overhemd te maken. Voor sportieve of casual overhemden is een borstzakje gebruikelijk, maar voor zakelijke overhemden is het beter het borstzakje achterwege te laten.
Maten nemen
Op het overhemd perfect passend te krijgen heb je minimaal 6 maten nodig, maar in een ideaal scenario zelfs 15. De kleermaker neemt de volgende maten:
- Lichaamslengte
- Hals
- Boven wijdte
- Taille
- Heupomvang
- Rug breedte
- Schouderbreedte
- Armlengte
- Omvang van de pols
- Omvang van de onderarm
- Omvang van de bovenarm
- Lente van de rug
- Taille hoogte
Daarnaast let een goede kleermaker natuurlijk op je houding en bijvoorbeeld of je schouders afhangen of juist recht zijn. De kleermaker neemt de maten als de klant ontspannen staat en trekt het meetlint nergens te strak aan. Vervolgens wordt de ´overwijdte´ bepaald. Als iemand een strak overhemd wil, is de overwijdte 6 centimeter. Voor een ´normaal´ overhemd is dat rond de 10 centimeter en als je wil dat je overhemd ruim valt is het 14 centimeter.
Niet iedereen heeft de luxe om al zijn overhemden op maat te laten maken, maar ook als je online een overhemd koopt kunt je die indicaties voor de overwijdte aanhouden. Je meet eerst je eigen maten en kijkt daarna in de maattabel welk overhemd bij jouw wensen past. Nu weten we alle maten, maar hoe wordt het overhemd gemaakt?
Het maken van een overhemd
Om een overhemd te kunnen maken moet eerst het patroon getekend worden. Dit gaat aan de hand van precies jouw maten als je een overhemd op maat laat maken. Maar ook als je een confectie overhemd koopt gaat er een patroon aan vooraf. Dat is de reden dat de overhemden van de verschillende merken net even anders voelen en zitten.
Vervolgens worden alle stukken apart uitgesneden en de stukken zoals de kraag en de manchetten worden verstevigd. Bij het uitsnijden is het belangrijk dat de patronen van de stof op elkaar aansluiten. Je wil natuurlijk geen gestreept overhemd waarbij op een mouw de strepen diagonaal lopen. Dit is uiteraard alleen relevant bij stoffen met een dessin. Er wordt gelet op dat de stof doorloopt op de schouder, tussen het pand en de mouw. Maar ook op het borstzakje, als het overhemd een borstzakje heeft, van de mouw naar het manchet (alhoewel dat soms in helemaal tegen gestelde richting gaat), het schouderstuk en de panden.
Daarna wordt het overhemd in elkaar gezet. Dit gebeurd machinaal. Hand gemaakte overhemden worden hierbij met meer aandacht gestikt dan de ´massa´ overhemden, wat zorgt voor meer draagcomfort. Hoe dichter de stiksels bij elkaar liggen, hoe hoger het comfort en hoe ´strakker´ het overhemd eruit ziet. Sommige kleermakers kiezen ervoor ook decoratieve stiksels te gebruiken. Het doet niets voor de duurzaamheid of stevigheid van het shirt, maar het ziet er wel mooi uit. Kwestie van smaak!
Vervolgens worden de knopen aangezet en geseald, waardoor je in principe geen afvallende knopen meer zou moeten hebben. Je weet al dat parelmoer knopen van hogere kwaliteit zijn dan de plastic knopen.
Winkels – online en offline
Als je het overhemd hebt laten maken haal je het natuurlijk direct op bij de kleermaker. Maar als het overhemd uit een fabriek komt, moet het nog naar de winkel komen.
Daar kies jij vervolgens het hemd wat je het mooiste vindt. Ook online heb je een ruime keuze. Op websites zoals overhemden.com vind je eenvoudig de beste overhemden van de hoogste kwaliteit. Doordat je online gebruik kunt maken van filters, krijg je in één keer een goed overzicht van wat er mogelijk is. Zorg dat je de goede maat draagt en dat de mouwen niet te kort of te lang zijn. Zeker als je een jasje over je overhemd draagt.
Verzeker je ervan dat je garderobe sowieso is uitgerust met een aantal effen overhemden. Een wit (niet doorschijnend) exemplaar is een goede investering en past bij vrijwel alles. Bovendien kun je witte overhemden zowel casual als zakelijk heel goed dragen. Ook een lichtblauw overhemd is onontbeerlijk, eigenlijk voor dezelfde redenen. Verder kun je los gaan op andere lichte pastel kleuren voor zakelijke aangelegenheden, eventueel met een motief, zoals streepjes of een klein ruitje. Voor casual overhemden kun je zelfs kiezen uit drukkere dessins, jeansstof en fellere kleuren. Voor een feestje kun je zoeken naar overhemden in donkere kleuren met iets meer glans. Uiteindelijk is het vooral belangrijk dat jij je goed voelt in een overhemd en dat de kleur bij je past, maar schroom niet om af en toe eens iets nieuws te proberen.
Onderhoud van het overhemd
Het is uiteraard belangrijk dat je je overhemd goed onderhoudt. Op die manier heb je er het langst plezier van. Hoe doe je dat? Een aantal dingen waar je op moet letten:
- Heeft je overhemd losse baleinen? Haal die dan uit de kraag voordat je gaat wassen.
- Stop je wasmachine niet te vol. Dit geeft de ruimte aan de kleding waardoor ze beter schoon worden en minder kreuken.
- Laat hemden, als je al voor wast, niet te lang in het sop staan.
- Gebruik geen bleekmiddel.
- Haal de overhemden uit de wastrommel zodra het wasprogramma is afgelopen en klop ze goed uit.
- Laat de overhemden drogen op een hanger, en vermijd het gebruik van een droger. De zon kan het overhemd doen verkleuren, dus je kunt de overhemden beter binnen (in een goed geventileerde ruimte) laten drogen.
- Strijk het overhemd als het nog net niet helemaal droog is en strijk aan de binnenkant.
- Begin met het strijken bij het boord, dan de panden en vervolgens de mouwen. Werk bij de panden vanaf het midden naar buiten en vanaf onder naar boven.
- Draag dagelijks een schoon overhemd. Wel zo fris, maar je voorkomt ook dat (oud) zweet in de stof kan trekken, waardoor je gele vlekken voorkomt.
Bron:
https://view.publitas.com/new-tailor/from-cotton-to-shirt/page/1
