Strijkvrije overhemden bestaan niet. Of toch. Hoe fijn zou het zijn? Je overhemden nooit meer strijken. Nooit. Alhoewel er vele merken zijn die het label "strijkvrij" claimen valt dit in het gebruik wel eens tegen.
Waarom een strijkvrij overhemd?
Wie zoekt een strijkvrij overhemd? En waarom? Heren die op zoek gaan naar een strijkvrij overhemd doen dit om een aantal redenen. De criteria zijn eigenlijk als volgt:
- men draagt overhemden
- en heeft een hekel aan strijken en wilt graag tijd besparen.
- en heeft voldoende budget om echte strijkvrij overhemden aan te schaffen
Strijkvrije overhemden: een business case
Als je nou eens alle minuten en uren zou optellen die je besteedt aan het strijken. Of het laten strijken. Niet eenmaal, maar vermenigvuldigd met het aantal keer dat je overhemd wordt gewassen dan kom je op een behoorlijk aantal. Wanneer je deze tijd afzet tegen een uurtarief van een schoonmaakster, strijker/strijkster of stomerij dan kom je op een aardige duit uit. Stel je investeert dit bedrag als extra 'extra budget' bij je volgende aankoop van een (strijkvrij) overhemd: dan is de business case wel rond.
Strijkvrije overhemden nat uithangen?
Een voorwaarde aan het strijkvrije karakter is vaak wel het nat uithangen van een overhemd. Door het gewicht van het water en het overhemd tezamen wordt de stof naar beneden - strak - getrokken. De kreukels die in de was zijn ontstaan verdwijnen dan langzaam. Dit werkt overigens met alle overhemden. En vaker is het afhankelijk van de weving in welke mate dit proces succesvol is.
Strijkvrije overhemden: door chemicaliën, de stof, weving en kleuren
Overhemden kennen vele stoffen en wevingen. Van veel grotere invloed dan een chemische bewerking is de weving en dikte van de stof. Een dunne poplin weving zal zich nooit strijkvrij kunnen verklaren. Simpelweg om het feit dat de stof zeer dun en zeer plooibaar is: een stof die een hoek van 180 graden kan maken zal zich nooit meer 'automatisch' herstellen tot kreukvrij. Door het toepassen van alle strijkvrij versterkende criteria kan een overhemd behoorlijk strijkvrij worden gemaakt.
Strijkvrije overhemden door chemicaliën
Het proces om overhemden strijkvrij te krijgen is een chemisch proces. Er worden onder meer stoffen gebruikt zoals formaldehyde. Door deze chemische stoffen worden de moleculen in katoen meer op 1 lijn gelegd (volgens de fabriek). Een andere redenering is dat de stof zich wat meer in elkaar voegt en daarmee wat stijver (of minder flexibel) wordt. De chemische bewerking heeft hoe dan ook een strijkvrijer effect.
Een nadeel aan deze methode is het feit dat de eigenschap langzaam aan wordt verloren. Na vele wasbeurten gaan de moleculen en de weving zich tot weer anders rangschikken.
Strijkvrije overhemden door de gebruikte (katoen)stoffen
Een andere belangrijke factor zijn de gebruikte stoffen. Katoen werkt en krimpt. Door het gebruik van een chemische draad zoals viscose of wat elastaan zal een overhemd een beetje rekbaar zijn. Deze zelfde rek draagt dan bij aan het overhemd in de plooi (of eigenlijk uit de plooi) houden. Door heet gebruik van een dikke stof op basis van een hele fijne katoen draad (yarn) samen met wat satijn maakt een overhemd al veel strakker waardoor het niet snel zal kreuken. Dit zijn meestal de overhemden die nat worden uitgehangen en bijna strijkvrij zijn. Samen met een chemische wassing zijn ze wellicht een bepaalde tijd lang strijkvrij te noemen. Vaker worden ze easy iron genoemd.
Een dikkere stof zal vergelijkbaar aan de stofsoort een effect hebben op de strijkvrijheid van een overhemd. Een dunne stof buigt veel makkelijker (lees: kreukt makkelijker) dan een dikkere stof.
Strijkvrije overhemden door de weving
De weving van de stof heeft wellicht een nog groter effect op de eigenschap van strijkvrijheid. Poplin is een dunne simpele weving die erg populair is, maar ook erg buigbaar is. Een twill weving legt dunnen strepen in een overhemd. Buigingen die haaks staan op de wevingen worden automatisch gecorrigeerd omdat de stof zijn eigen plooi terugvindt. Maar buigingen in dezelfde richting krijgen alle kans. Een birdseye weving zal door de vogelnestjes of vogelogen structuur plooiingen in alle richtingen tegenwerken. En redelijk strijkvrij uit de was komen.
Strijkvrije overhemden door kleur
Een ander belangrijk element aan het effect van strijkvrijheid zijn de dessins of gebruikte kleuren. Effen overhemden - eventueel met een glimmertje - lenen zich erg goed voor het vertonen van plooien en kreukjes. Een overhemd met hokjes of lijnen zal de kreuken ook wel hebben, maar dit minder zichtbaar tonen. Door het dragen gedurende dag vertrekken de plooien steeds meer.
Strijkvrije overhemden bestaan niet
Om bovenstaande redenen zijn de (geclaimde) strijkvrij overhemden in meer of mindere mate strijkvrij. Er is niet één methode die toepasbaar is op alle overhemden om de eigenschap strijkvrij toe te voegen. De verschillende stoffen, wevingen en kleuren zullen immer de eigenschap van strijkvrijheid versterken of afzwakken. En omdat we niet allemaal iedere dag één en hetzelfde overhemd dragen is de conclusie dat volledige "strijkvrijheid" voor alle ontwerpen en modellen niet bestaat.
Of toch?
Strijkvrij gemaakte overhemden bestaan dus toch. Een belangrijke vraag hierbij is alleen: “Hoe lang blijven overhemden strijkvrij”? En deze eigenschap hangt samen door een gecombineerde (versterkende) werking van: kleur, katoen, weving en chemicaliën.
Waarom op zoek gaan naar een strijkvrij overhemd?
Er zijn een aantal redenen of voordelen op te noemen van strijkvrije overhemden. In welke mate ze strijkvrij zijn en strijkvrij blijven hangt van het overhemd af. Het advies luidt dan ook: beoordeel dit iedere keer weer opnieuw.
- Het overhemd hoeft na de was niet gestreken te worden
- Het overhemd blijft gedurende de dag ook vaag strikvrij (niet gekreukeld)
- Je bent in staat om (kosten) effectiever te leven
